केंद्रीय निवडणूक आयोगाने आज (17 फेब्रुवारी) आज एक ऐतिहासिक निकाल दिला. महाराष्ट्रासह देशातील प्रमुख राजकीय पक्ष असलेल्या शिवसेना पक्षातील फुटीनंतर सुरु झालेल्या धनुष्यबाण चिन्ह आणि पक्षाच्या नावाच्या संघर्षावर केंद्रीय निवडणूक आयोगाने निकाल देत, उद्धव ठाकरे यांना मोठा धक्का दिला. आयोगाने शिवसेना हे नाव आणि पक्षाचे धनुष्य बाण चिन्ह एकनाथ शिंदे गटाला दिले. मात्र, उद्धव ठाकरे धनुष्यबाणाची लढाई नेमके का हरले, याची कारणे आयोगाच्या आदेशपत्रात सापडतात. ( Why Uddhav Thackeray lost Fight Against Eknath Shinde About Shiv Sena Party Name And Bow Arrow Symbol Read 5 Points From ECI Order )
दैनिक मावळचा व्हॉट्सअ‍ॅप ग्रुप जॉइन करण्यासाठी इथे क्लिक करा
केंद्रीय निवडणूक आयोगाने दिलेल्या आदेशात शिंदेंचा बंडखोर गट विजयी शिवसेना हे नाव आणि पक्षाचे धनुष्य बाण हे चिन्ह मिळाले आहे. मात्र 78 पानांच्या आपल्या आदेशात आयोगाने या निर्णयाची कारणीमिमांसाही केली आहे.
- क्रमांक 1 – शिवसेना पक्ष घटनेकडे बोट
‘कोणताही कायदेशीर क्रम नसताना आम्ही पक्षाच्या संघटना, शाखेतील दोन्ही गटांना मिळालेल्या समर्थनाची तपासणी करून सुरुवात केली,’ असे आयोगाने म्हटले. “चाचणीसाठी, उर्वरित पक्ष संघटना कोणत्या स्तरावर चालवायची, हे निर्धारित करण्यासाठी कट ऑफ मिळविण्यासाठी आयोगाने यापूर्वी जे निकष लावले होते ते लागू केलेत’, असे म्हटले.
परंतु पक्षाची 2018 ची घटना निवडणूक आयोगाच्या रेकॉर्डवर नसल्याने कोणताही समाधानकारक निष्कर्ष निघाला नाही, असेही त्यात म्हटले आहे.
- क्रमांक 2 – सध्याचे दोन्ही गटाचे एकूण संख्याबळ
त्यानंतर केंद्रीय निवडणूक आयोगाने प्रत्येक गटाकडे किती खासदार, आमदार आणि प्रतिनिधी सदस्य आहेत याचे मूल्यांकन केले. याचिकाकर्ते (एकनाथ शिंदे) यांनी 40/55 आमदार आणि 13/19 खासदारांचा पाठिंबा असल्याचा दावा केला. प्रतिवादी (उद्धव ठाकरे) यांना 15/55 आमदार, लोकसभेत 7/19 खासदार आणि राज्यसभेत 3/3 खासदारांचा पाठिंबा आहे.
- क्रमांक 3 – सध्याच्या आमदारांचे संख्याबळ आणि मतांचे गणित
याचिकाकर्त्या (शिंदे) यांना पाठिंबा देणाऱ्या 40 आमदारांना गेल्या विधानसभा निवडणुकीत 47,82440 मतांपैकी 36,57327 मते मिळाली. उद्धव कॅम्पच्या 15 आमदारांच्या 11,25113 मतांच्या विरोधात आहे. “विधीमंडळ विभागातील याचिकाकर्त्याची जबरदस्त संख्यात्मक श्रेष्ठता स्पष्टपणे तपासण्यायोग्य आहे,” असे त्यात म्हटले आहे.
- क्रमांक 4 – शिवसेना आमदारांचे निवडणूकीवेळीचे संख्याबळ आणि मतांचे गणित
2019 च्या महाराष्ट्र विधानसभेच्या सार्वत्रिक निवडणुकीत शिवसेनेला मिळालेल्या एकूण मतांच्या 90,49,789 विरुद्ध (पराभूत उमेदवारांसह), शिंदे गटाला पाठिंबा देणाऱ्या 40 आमदारांना मिळालेली मते 40 टक्के आहेत. तर मते उद्धव ठाकरे गटाला पाठिंबा देणाऱ्या 15 आमदारांनी घेतलेल्या मतदानात एकूण मतांच्या 12 टक्के मते होती, असे निवडणूक आयोगाने म्हटले आहे.
- क्रमांक 5 – खासदारांचे संख्याबळ आणि मतांचे गणित
शिंदे गटाला पाठिंबा देणाऱ्या 13 खासदारांनी एकूण 1,02,45143 मतांपैकी 74,88,634 मते मिळवली, म्हणजेच 2019 च्या लोकसभा निवडणुकीत 18 खासदारांच्या बाजूने 73 टक्के मते मिळाली. उद्धव ठाकरे गटाला पाठिंबा देणाऱ्या 5 खासदारांनी मिळवलेल्या 27,56,509 मतांच्या तुलनेत (जरी दावा 6 आणि प्रतिज्ञापत्रे फक्त 4 जणांनी दाखल केली) म्हणजेच 18 खासदारांच्या बाजूने 27 टक्के मते पडली, असे त्यात म्हटले आहे.
केंद्रीय निवडणूक आयोगाची महत्वाची टीपण्णी –
शिवसेनेत लोकशाही अंतर्गत संरचना नसल्याचे निरीक्षण करत निवडणूक आयोगाने म्हटलं आहे की, असा वाद आयोगाकडे येईपर्यंत पक्ष अलोकतांत्रिक पद्धतीने लोकांची पदाधिकारी म्हणून नियुक्ती करू लागतो. अशी पक्ष रचना आयोगाचा “आत्मविश्वास निर्माण करण्यात अपयशी ठरते” आणि त्यामुळे आयोगाला गटांच्या संख्यात्मक ताकदीकडे दुर्लक्ष करण्यास भाग पाडले जाते. “ही वरवर अन्यायकारक परिस्थिती बर्‍याचदा स्वतःच पक्षाची निर्मिती आहे जी एक मजबूत राज्यघटना तयार करण्यात अयशस्वी ठरली…” असे त्यात म्हटले आहे.
अधिक वाचा –
– ‘देशांत बेबंदशाही सुरू..आम्ही सुप्रीम कोर्टात जाणार..शिवसैनिकांनो खचू नका, मीही खचलो नाही’, वाचा उद्धव ठाकरे नेमकं काय म्हटले?
– “नाव, चिन्ह काढून घेतलं तरी जनतेचा आशिर्वाद कसा काढणार? देश कायद्याने चालणार की महाशक्तीच्या मर्जीने?”
